ความเชื่อในการสร้างบ้านของคนไทย อีกหนึ่งอย่างคือ พิธีวางเสาเอกบ้านเป็นโครงสร้างที่มีความสำคัญไม่ว่าจะเป็นบ้านหรืออาคาร เพราะทำหน้าที่รับน้ำหนักของอาคารหรือบ้านเหล่านั้น ซึ่งเสาเอกก็มีการปรับเปลี่ยนวัสดุตามยุคสมัยที่เปลี่ยนไป แต่เดิมที่คนไทยนิยมสร้างบ้านไม้ เสาเอกของบ้านจึงทำจากไม้ แต่ในปัจจุบันได้มีการปรับเปลี่ยนมาเป็นคอนกรีต แต่ถ้าเป็นความหมายในเชิงความเชื่อ เราก็เชื่อกันว่าเสาเอกนั้นแสดงถึงความมั่นคง โดยก่อนวางเสาเอก สิ่งที่จำดป็นต้องรู้คือ
- วันเวลาสำหรับพิธีลงเสาเอกบ้าน
โดยปกติแล้ววันและเวลามงคลสำหรับทำพิธีลงเสาเอกบ้านจะยึดตามเวลาและวันมงคลเป็นหลัก ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับโฉลกของเจ้าของบ้าน ที่อ้างอิงตามปฏิทินจันทรคติ หรือการนับเดือนแบบไทย เช่น เดือนอ้าย, เดือนยี่, เดือน 4, เดือน 5, เดือน 9 หรือเดือน 12 โดยทั่วไปแล้วจะยึดจากวันเดือนปีเกิดของเจ้าของบ้าน ในการกำหนดวัน เวลา และตำแหน่งของเสาเอกที่เหมาะสมของบ้าน
- กำหนดฤกษ์พิธีลงเสาเอกบ้าน
ส่วนใหญ่จะยึดเลขมงคล อย่างเลข 9 ก็เป็นไปตามความเชื่อ ที่หมายถึงความก้าวหน้า ดังนั้นจึงมักเห็นเวลาทำพิธีเสาเอกเป็นเวลา 9.00 น. แต่เพราะในปัจจุบันพิธีลงเสาเอกบ้านมีการปรับเปลี่ยนตามยุคสมัย ดังนั้นฤกษ์ที่เหมาะสม จึงแล้วแต่ความเชื่อของคน ว่าจะเริ่มนับการเริ่มต้นของพิธีลงเสาเอกบ้านจากเวลาที่ตอกเสาเข็มต้นแรก หรือจะยึดตามเวลาที่เทคอนกรีตลงบนฐานรากก็ได้ ขึ้นอยู่กับความเชื่อและวัฒนธรรมของแต่ละพื้นที่
- ของมงคลสำหรับพิธีลงเสาเอกบ้าน
- โต๊ะหมู่บูชา
- เครื่องสักการะ
- ชุดจตุปัจจัยไทยสำหรับถวายพระ
- สายสิญจน์
- ผ้าสามสี
- ผ้าหัวเสา
- ผ้าห่มเสา
- ผ้าแพรสีแดงหรือผ้าขาวม้า
- เครื่องสำหรับบูชาฤกษ์หรือเครื่องสังเวยเทวดา
- แผ่นนาก,แผ่นเงิน,แผ่นทอง,ทองคำเปลว
- ข้าวตอกดอกไม้
- เหรียญเงินและทองอย่างละ 9 เหรียญ
- น้ำมนต์ 1 ขันและหญ้าคา 1 กำ
- หน่ออ้อยและกล้วย
- ทรายเสก
- แป้งตอกตามเหมาะสม
- ไม้มงคล 9 อย่าง และใบไม้มงคล
- ไม้มงคล 9 อย่างสำหรับพิธีลงเสาเอกบ้าน
- – ราชพฤกษ์ หมายถึง อำนาจบารมี ความก้าวหน้า และวาสนาดี
- – ขนุน หมายถึง ความเกื้อหนุน ทำสิ่งใดก็สำเร็จ
- – ชัยพฤกษ์ หมายถึง ชัยชนะและความสำเร็จ
- – ทองหลาง หมายถึง เงินทอง
- – ไผ่สีสุก หมายถึง ความร่มเย็น
- – ทรงบาดาล หมายถึง ความแข็งแรงมั่นคง ไม่ล้มลงเมื่อเจออุปสรรค
- – ไม้สัก หมายถึง ศักดิ์ศรีและความมีเกียรติ
- – ไม้พะยูง หมายถึง การพยุงค้ำจุน
- – ไม้กันเกรา หมายถึง การขจัดอุปสรรคปัญหาต่าง ๆ ของครอบครัว
คำแนะนำคือต้องหาไม้มงคลทั้ง 9 อย่างมาให้ครบเพื่อความเป็นสิริมงคล ห้ามขาดไม้มงคลชนิดใดชนิดหนึ่ง
- ใบไม้มงคลสำหรับพิธีลงเสาเอกบ้าน
- – ใบทอง ใบเงิน ใบนาก เสริมทรัพย์สินเงินทอง
- – ใบทับทิม ขจัดความทุกข์ต่าง ๆ
- – ใบพลู เสริมยศถาบรรดาศักดิ์
- – ใบมะรุม เสริมเสน่ห์และความนิยม
- – ใบมะขาม เสริมความน่าเกรงขาม
- – ใบยอ ช่วยให้มีคนสรรเสริญ
- – ใบมะยม เสริมความนิยมรักใคร่
- – ใบโกศล เสริมบุญกุศลและบารมี
- – ใบวาสนา เสริมวาสนา
- – ใบโมก ช่วยให้มีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครอง
- – ใบชวนชม เสริมความมั่งคั่ง ร่ำรวย
ขั้นตอนพิธีลงเสาเอกบ้าน
- เตรียมเสาเอกบ้านให้เรียบร้อยก่อนถึงวันพิธี โดยนำหน่อกล้วย หน่ออ้อย และผ้าสามสีผูกกับเสาเหล็กที่ใช้เป็นเสาเอกบ้าน
- วางสายสิญจน์ตั้งแต่โต๊ะหมู่บูชาไปจนถึงบริเวณเสาเอก ขั้นตอนนี้หากไม่มีผู้ทำพิธีโดยเฉพาะ อาจให้ผู้ใหญ่ที่เราเคารพนับถือ หรือเจ้าของบ้านเป็นผู้ทำพิธีก็ได้
- เจ้าภาพจุดธูปเทียนที่โต๊ะหมู่บูชา อธิษฐานถึงความเป็นสิริมงคล และกราบพระที่โต๊ะหมู่บูชาและโต๊ะเครื่องสังเวยเทวดาให้ช่วยคุ้มครอง
- ตอกไม้มงคล 9 ชนิดลงไปในหลุมเสาเอก
- วางแผ่นนาก แผ่นเงิน แผ่นทอง และเหรียญเงินลงไปในหลุม
- นิมนต์พระสงฆ์พรมน้ำมนต์ โปรยทรายเสกลงที่หลุมเสาเอก เจิมและปิดแผ่นทองที่เสาเอก
- เจ้าภาพและผู้ร่วมพิธีร่วมกันถือสายสิญจน์และยกเสาเอกให้เรียบร้อย
- เจ้าภาพโปรยข้าวตอกดอไม้ และแป้งหอมลงที่หลุมเสาเอก
ขอบคุณข้อมูลดีดีจาก sanook